در واقع پیام اصلی دینی فیلم و آنچه را که کارگردان قصد نمایش آن را داشته در این حکمت مشاهده میکنیم یعنی همان نفی ریا و نفاق و دورویی و ... اما اینکه چقدر فیلم به بیان این نکات ارزشمند پرداخته است بحث دیگری است.
نکته دیگری که در فیلم میبینیم و در سکانسهایی صراحتاً عنوان میکند بیان عدم تفکیک اخلاق و احکام است. اینکه ما صرفاً یک سری احکام را گرفتیم و بدون رعایتهای اخلاقی به اجرای این احکام میپردازیم و این خود موجب بی اخلاقی فرد مجری احکام و زیر پا گذاشتن همین احکام در نهایت میشویم.
پیامهای فرعی دینی
- رعایت حد افراط و تفریط در امر به معروف و نهی از منکر( سکانسهای اولیه فیلم که فرهاد اصلانی شخصیت اصلی فیلم برای تذکر به زنان بدحجاب در پیشانی آنان پونز فرو کرد)
- لزوم اهمیت به خانواده و همسر و فرزندان(سکانسهایی که فرهاد اصلانی با همسرش(لعیا زنگنه) بسیار عاشقانه صحبت میکند و رفتار محبت آمیز با فرزنش دارد.( حال اینکه او خیانت به همسرش میکندو فیلم قبح این خیانت را نشان میدهد بحث دیگری است.
- نفی سوءاستفاده از مسئولیت و رانتخواری ( سکانسی که فرهاد اصلانی با سعید نیکپور درباره انقلاب و ... صحبت میکند)
- بیان قبح و عاقبت ریا و زیاده روی که به دنبال هر افراطی حتماً یک تفریطی است( اینکه فرهاد اصلانی در جوانی شخصیتی افراطی بوده است و در زمان حال به ورطهی فساد و صیغه کشیده شد است.
- سوءاستفاده از قواعد اسلامی مانند صیغه و توجیه شرعی برای ارضای خواستههای نفسانی و رانت خواری ها( سکانس صحبتهای فرهاد اصلانی با خانم زندی (هانیه توسلی) در فیلم وقتی فرهاد اصلانی به خانهی خانم زندی میرود و او را صیغه میکند و ...)
- سوءاستفاده از موقعیتهای سیاسی و رسانهای برای رسیدن به هدف و بیان توجیه انقلابی گری و ولایت مداری(سکانسهایی که فرهاد اصلانی که مدیر مسئول یک جریان رسانهای و روزنامهای به نام مردم امروز است به دنبال تیتر زدنهای سیاسی و رانت بازی و .... است.)
- قبح خیانت به همسر و خانواده در عین علاقه به خانواده و دیالوگهای عاشقانه با همسر اصلی
- بیان مشکلات صیغه مانند بچه دار شد زن و عدم مسئولیت پذیری فرهاد اصلانی نسبت به بچه او که در نهایت به قتل زن توسط فرهاد اصلانی منجر میگردد.
- توجه به این نکته در سکانس تقابل فرهاد اصلانی با رفیقش که اکنون رئیس پلیس نیروی انتظامی است و در گذشته مخالف افراط گریهای او بوده است : اینکه او به فرهاد اصلانی این می گوید که «بچَه مسلمونای متدیَن باید بیشتر مراقب خود باشند».- اینکه دوره عوض شده ایا من و تو هم باید عوضی باشیم!!؟
2. موضوعات و مولفه های دینی مورد تاکید
از حیث مطرح شدن مباحث عقیدتی در فیلم ما به نوعی شاهد بیان شدن مباحث زیاد دینی و عقیدتی در فیلم مانند نتیجه افراط و تفریط و ...در امور دینی و .. هستیم و به نوعی در مسلسل وار مباحث متعدد دینی به مخاطب شلیک می شود اما به طور صریح صحبتی از مباحث توحیدی و عقیدتی نمی کند. البته در سکانسی که فرهاد اصلانی در خانهی خانم زندی(هانیه توسلی) به عنوان نماد قشر مذهبی در مورد مذهب و تعصب بحث میکند خانم زندی به او میگوید که «به نظر من مذهب و ازدواج آدم را محدود میکند».
از حیث احکام و اخلاق بیانهای متعدَدی از لزوم همراهی اخلاق و احکام با یکدیگر و بیان غلط بودن تفکیک میان جزئیات این ها را میتوان دید. به نوعی علت اصلی انحراف کاراکتر فرهاد اصلانی در فیلم را این نکته میبینیم که به احکام نگاهی تک بعدی و ظاهری داشه است و همین نگاه موجبات انحراف او را پدید آورده است. احکامی که در فیلم به صراحت ازآنان تحت عنوان حکم شرعی نام برده میشوند مانند امر به معروف و نهی از منکر و صیغه و ارتباط زن و مرد نامحرم با یکدیگر است .
از حیث اخلاق در واقع پیام اصلی فیلم لزوم پایبندی به اصولی اخلاقی و انسانی در زندگی دینی و شرعی است. سکانسهایی که در سؤالات پیش گفته شد(صحبت فرهاد اصلانی با سعید نیکپور به عنوان یک جانباز و شخصی که منتقد وضع موجود است و سکانس صحبت فرهاد اصلانی با رفیق سابقش که اکنون فرمانده نیروی انتظامی است) .
3. تهدیدها ی دینی
- شکسته شدن قبح رابطه با نامحرم توسط اقشار مذهبی
- شکسته شدن قبح مسائل جنسی و بیان صریح روابط جنسی فرهاد اصلانی با خانم زندی به عنوان زن صیغه ای
- توهین و تحقیر شخصیت زن( سکانسهایی که خانم زندی با اینه زنی مدرن و از خارج آمده است التماس گونه به مرد میگوید که بیا به خانه من)
- سکانسهایی که همسر اصلی فرهاد اصلانی( لعیا زنگنه) با اینکه برای مثال در مراسم رسمی چادری است در مثلاً پلان شهربازی یا .. بی چادر و با یک روسری قرمز رنگ است.( اینجا بحث مشکلات خانواده های مسئولین سابق و فعلی جمهوری اسلامی را بیان می کند)
- عقدهای و به عبارتی چشم ناپاک بودن عده ای در میان قشر مسئولین نظام و رسانه ها که برای رسیدن به قدرت و شهرت و هوس های نفسانی خود دست به هر کار و توجیهی می زنند.
- سوءاستفاده از آیات قرآن (سکانس اولیه فیلم که به دلیل امر به معرو ف و نه از منکر آیه اشدَاء علی الکفار و .. را میگوید و در صحنه اولیه فیلم که حکمت 150 نهج البلاغه شریف را آورده است و ... در همه اینها ما به نوعی سوءاستفاده از اینها برای بیان پیام فیلم را داریم زیرا فیلم سرشار از صحنه های جنسی، بسیار زننده و عاشقانه و .... است که هیچ تناسبی با این پیام ها و شعار های انقلابی در فیلم ندارد. به نوعی فیلم به دنبال راه فراری برای بیان حرکات و سکنات زشت و عاشقانه و روابط زناشویی کاراکتر فرهاد اصلانی است که با لفافه ای از دین و انقلاب و نظام پوشانده شده است.
- سوءاستفاده از شعارهای انقلابی و مذهبی برای بیان نفاق مسئولین نظام
- سست نشان دادن روابط خانوادگی
- به راحتی دروغ گفتن بازیگر اصلی فیلم (فرهاد اصلانی) در عین تقیدات ظاهری به احکام و شکسسته شدن قبح دروغ و ...
- نمایش یک مقام سابق مسئول سابق در جمهوری اسلامی به عنوان فردی هوس باز ، دروغ گو ، قاتل و بیرحم که برای دست یابی به اهداف وخواسته هایش هر کاری را انجام می دهد.
واکنش اقشار متدین
به دلیل اینکه فیلم مملو از شعار زدگی دینی و پیامهای صریح جنسی است پیش بینی میگردد نه تنها توسط اقشار مذهبی و متدین مورد استقبال قرار نگیرد بلکه با اعتراض جدی انان نیز مواجه شود.
- سکانس های حاوی دیالوگ های کاراکتر فرهاد اصلانی هم به همسر اصلی اش مبنی بر دیالوگ ها و نگاه های جنسی ( صحنه روی تخت نشستن فرهاد اصلانی در اتاق خواب و آرایش لعیا زنگنه) و از آن بدتر سکانس های حاوی مطالب و دیالوگ های جنسی به همسر صیغه ای اش( خاموش کردن چراغ اتاق خواب و ...)
- سکانس های حاوی آرایش غلیظ و زننده هانیه توسلی
- سکانس های حاوی صحبت فرهاد اصلانی درباره صیغه و حکام و ....
- به طور کلی این فیلم یک ناسزای کادو پیچ در لفاف احکام و قرآن و شعار های کلیشه ای سیاسی است برای بیان و نمایش صحنه هایی بسیار زشت و ضد دیتی
از قضا فیلم خود را نقض کرده است. . با شکستن قبح نمایش یک سری مسائل بسیار خصوصی مانند صحنه اتاق خواب و صحبت های بسیار زننده جنسی و نگاههای شهوت آمیز قبح مسائل اخلاقی را در نزد مخاطب میریزد و موجب وهن مسئولین حمهوری اسلامی نیز میگردد و نمیتوان با دادن یک سری شعار در جای جای فیلم که بسیار نچسب است و مخاطب را دلزده میکند به نمایش هر تصویری و هر دیالوگی پرداخت.
اینکه در فیلم نمایش داده شود که فردی مذهبی که سابقاً در جمهوری اسلامی مسئول نیز بوده در غیاب همسر و فرزند خردسالش که به سفر رفته اند با زنی دیگر ارتباط برقرار کند و ما جزئیات این ارتباط را نیز باید شاهد باشیم( از زمانی که خانم زندی با این فرد رستوران میرود تا زمانی که بدون هیچتوجیه شرعی و دینی کاراکتر فرهاد اصلانی برای صرف چای به خانه مجردی زنی میرود تا زمانی که در همین پلان خانه مجردی بحث صیغه را مطرح میکند و او نیز بدون هیچ تأملی میپذیرد و نمایش خاموش شدن چراغ ... بسیار صحنه های زننده و ضد دینی و اخلاقی است . در واقع کارگردان با نمایش این گونه صحنه ها که غیر ضروری و غیر لازم است حرف خود را در فیلم که لزوم پایبندی به اخلاق در عین متشرع بودن است را رد میکند و اخلاقیات و عرف جامعه را زیر پا میگذارد.
سید محمد علی شکیب
