قشر بندی اجتماعی

موضوع این فیلم بیشتر مرتبط با اشخاص متدین سیاسی است.کسانی که به نوعی مرتبط با نظام هستند.ابراهیم کیانی فردی است که مرتبط با نظام است او زمانی سپاهی بوده و بعد از آنکه از آنجا بیرون آمده یک مسئول مملکتی شده و حالا سردبیر یک روزنامه دولتی به نام مردم امروز است.

مخاطب

از آنجا که فیلم سیاسی است و علاقه مردم کشور ما به سیاست و مسائل سیاسی بسیار زیاد است ،این فیلم می تواند برای تمامی اقشار جامعه جذابیت داشته باشد.

تاکید جغرافیایی

تاکید جغرافیایی فیلم بیشتر بر شهر و خصوصا مکان هایی در شمال شهر است که ابراهیم با آن ها در ارتباط است.مانند خانه خود ابراهیم،خانه خانم زندی(هانیه توسلی)،دفتر کار ابراهیم و....

پیامهای اجتماعی

پیام اجتماعی اصلی فیلم درباره خطر انحراف در انقلاب اسلامی است.در یکی از سکانس های اصلی این فیلم حاج داوود(که به گفته ابراهیم سردار خیبر و پدر شهید و جانباز است)درباره  انحراف در آرمان های انقلاب صحبت می کند.او می گوید« انحراف در انقلاب از جایی شروع شد که در اجتماع تنها به احکام دین توجه شد و اخلاقیات کنار گذاشته شد و از احکام هم همین رو فهمیدیم که بریزیم تو خیابون و تن و بدن جوون هامو بلرزونیم،ماهواره جمع کنیم،پونز در سر دخترای بدحجاب  فروکنیم. انحراف در انقلاب با امثال شما(ابراهیم)شروع شد.»به عقیده حاج داوود حق شهدا را در جامعه ادا نکرده ایم و همین باعث انحراف ماشد.او میگوید:«دین یعنی امانت داری و وفای به عهد،ما چقدر از امانتی که شهدا به مادادند حفاظت کردیم؟»جالب اینجاست که شخصیت حاج داوود یک شخصیت بریده از نظام جمهوری اسلامی است که در کارگاه تراشکاری خود کار می کند.

پیام اجتماعی فرعی این فیلم در واقع نوعی تفاوت وتعارض میان زندگی اجتماعی و زندگی خصوصی افراد است.هر فردی که در جامعه می بینیم ظاهری درست و عملکردی درست دارد(خصوصا متدینین)  حتما به این معنا نیست که او در زندگی خصوصی اش هم همین درستی وپاکی رادارد بلکه گاهی تعارض وجود دارد.نمونه ای که در این فیلم آورده شده شخصیت ابراهیم است که با اینکه فردی متدین و انقلابی است اما هر غلطی را در زندگی خصوصی اش انجام می دهد(از جمله قتل،تهمت،خیانت به همسر و...).

پیام دیگر فیلم لزوم آگاهی مردم از مسائل سیاسی است تا همیشه مردم بتوانند از مسئولین کشور مطالبه داشته باشند.در سکانسی از فیلم می بینیم که ابراهیم به خانم زندی می گوید مطلبی که شما نوشته اید،یک داستان جنسی است و جزء خطوط قرمز ماست و ما نمی توانیم آن را منتشر کنیم.واوجواب می دهد که شما هرمطلب سیاسی را در روزنامه تان منتشر می کنید وابراهیم در پاسخ می گوید  آگاهی سیاسی جزء مطالبات مردم است وتنها مطالبی که خطوط قرمز برای ماندارد مطالب سیاسی است چراکه معتقدم باید به مردم آگاهی داد ومطالبات آنان را به گوش مسئولین رساند.

 

در این فیلم متاسفانه افراد منتسب به نظام جمهوری اسلامی افرادی مطرح شده اند که زندگی خصوصیشان با زندگی اجتماعیشان متفاوت است و افرادی منافق صفتند که زندگی خصوصیشان به لجن کشیده شده ولی در ظاهر افرادی مذهبی و متدینند.در حالی که این طور نیست.از طرف دیگر این فیلم سکانس هایی را نشان می  دهد که موجب ترویج ابتذال در جامعه می شود.سکانس هایی چون نشان دادن آرایش زنان در مقابل آینه،عقد موقت پریسا و ابراهیم در شب  وبعد از آن خاموش شدن چراغ،سوالات فرزند ابراهیم از پدرش که "اگر من باید تنها بخوابم پس خودت چرا تنها نمی خوابی؟،حرف های عاشقانه ای که بین ابراهیم و زنانش ردو بدل می شود:مثلا در سکانسی ابراهیم به پریسا می گوید تو پیشی منی.یا درسکانسی به فروغ می گوید امشب در جشن از همه سر تر بودی.نشان دادن این سکانس ها با عث ترویج ابتذال در بین مردم میشود.

پیا مد های مثبت اجتماعی

نفی ادعای افرادی که دم از نظام و انقلاب می زنند اما زمانش که میرسد به دلیل بد عمل کردن باعث شاد کردن دشمن می شوند.ابراهیم با اینکه خود راسرباز کوچک نظام می داند اما با مطالبی که در روزنامه اش می نویسد و افراطی گری هایی که در اول انقلاب به تشخیص خودش در امربه معروف و نهی ازمنکر کرده موجبات انحراف در نظام و شادی دشمن را در هر دوره ای فراهم آورده است.در سکانسی از فیلم که با حاج داوود در حال صحبت است به حاج داوود می گوید:حاجی این انقلاب روی شونه های ما اومد بالا.حاج داوود به او می گوید:شونه هات اینقدر قوی نیست.

نکته مثبت دیگری که وجود دارد به نوعی تقبیح خیانت به همسر و عدم مسئولیت پذیری در مقابل کاری است که انسان انجام می دهد.

نکته دیگر در واقع در سکانسی  است که ابراهیم برای حل مشکلش با یک سردار نیروی انتظامی صحبت می کند.ابراهیم می گوید که رفیقش به چنین مشکلی برخورد کرده(صیغه و بچه دارشدن) وچون شما دوست من هستید توقع داره که  گوش زن صیغه ای اورا به خاطر تهدیدی که کرده بپیچانید.که سردار در مقابل این پیشنهاد ابراهیم حاضر به واکنش نمی شود و می گوید که بچه مسلمونای متدین بیشتر باید مراقب ایمانشان باشند،دوره عوض شده من و تو هم باید عوضی بشیم.که البته نکته اینجاست که این سردار نیروی انتظامی تنها شخصیتی است که منتسب به نظام است و سالم نشان داده شده است.

پیامدهای اجتماعی منفی

به نقد وچالش کشیدن تمام افراد منتسب به نظام:در این فیلم با دو جریان منتسب به نظام روبرو هستیم که هردو به نوعی تقبیح می شوند و تنها کسی که شخصیت مثبت فیلم است حاج داوود(سعید نیکپور است) که یک کارگاه تراشکاری دارد و هیچ منصب دولتی ندارد.خود شخصیت ابراهیم که به قول کارگردان نماینده جناح اصلاح طلب است فردی غیر معتدل و خائن و بی اخلاق است.جناح دیگری که در فیلم نمایش داده می شود سردبیر روزنامه ای است که ادعای سربازی ولایت دارند اما  به قول ابراهیم از بیت المال برای منافع شخصی خودش بهره برداری می کند و روزنامه اش نردبانی شده برای وزیر فرهنگ شدن یکی از مقاله نویس های روزنامه.شاید مقصود کارگردان این باشد که هرکه وارد سیاست می شود شخصیتش لجن مال می شود.

بد جلوه دادن شخصیت زن:در این فیلم دو زن نقش اصلی وجود دارند یکی فروغ(لعیا زنگنه) همسر رسمی ابراهیم و دیگری پریسا زندی همسر صیغه ای ابراهیم.شخصیت این دوزن بسیار بد جلوه داده شده و زن تنها ابزار غرض ها و تمایلات مرد نمایش داده شده است و به خودی خود هیچ شخصیتی برای او در فیلم تعریف نمی شود.ابراهیم به راحتی با زندی ازدواج می کند و هنگامی که می بیند آبروی او در خطر است  و او حاضر به سقط جنین نیست او را می کشد و جنازه اش را آتش می زند.همچنین به راحتی همسر رسمی اش فروغ را می فریبد و هنگامیکه او در سفر به سر میبرد با زندی ازدواج موقت می کند.فروغ هم با آنکه زنی مذهبی است اما بسیار ساده لوح و خوش خیال  و باور است که حتی به شوهرش مشکوک هم نمی شود و ابراهیم به راحتی می تواند او را بفریبد.حتی در سکانس های دیگر نشان داده می شود که زندی به ابراهیم می گوید:اون شیر برنج رو تو به من ترجیح میدی.که از این برداشت می شود که زن ها حتی برای یکدیگر هم شخصیتی قائل نیستند.

نکته منفی دیگر توهین به اشخاص است که در این فیلم به چشم می خورد در سکانسی از فیلم ابراهیم با مدیر مسئول یکی از روزنامه هایی که علیه روزنامه اش مطلب می نویسد در حضور فرد دیگری  چند دقیقه ای هم صحبت می شود و او را «حاج حسین» می خواند.مردی که به گفته او در سرمقاله هایش دیگران از جمله ابراهیم را باج بگیر اجنبی خوانده است . این بازیگر متلک های زیادی از جمله استفاده از بیت المال برای منافع شخصی به حاج حسین می گوید و هنگام خداحافظی به او می گوید: اون همکار شما که روزنامتون نردبان شد برای وزیر شدنش چه بلایی سر فرهنگ این مملکت اورد که دوست دارین همه مثل شما فکر کنن؟ از این دیالوگ ها همه تماشاگران می فهمند که مقصود از مدیر مسئول روزنامه حاج حسین شریعتمداری و مقصود از وزیر مذکور آقای صفار هزندی است.جالب این است که این توهین ها و تهمت ها در فیلم پاسخ داده نمی شود.

میزان واقع نمایی

بسیاری از موضوعاتی که در فیلم مطرح شده غیر واقعی و تصنعی است.افراد مطرح شده در فیلم کسانی هستند که چون وارد فضای سیاسی شده اند نتوانسته اند جلوی تمایلات غیر شرعی خود را بگیرندو انقلابی واقعی کسی است که در کنج عزلت به سر میبرد.در حالیکه تنها درصد کمی از مسئولین سیاسی نظام و فعالین سیاسی آلوده به این تمایلات شده اند.البته آنها هم که از مواضع انقلاب منحرف شده اند  برخلاف آنچه که در فیلم مطرح می شود دچار فساد جنسی نیستند  بلکه غالبا دچار فسادهای مالی شده اند.پس فیلم در تصویری که از افراد سیاسی نظام نشان داده دچار نوعی کجروی  واشتباه است.

همچنین شخصیتی که از ابراهیم نشان داده شده بسیار تصنعی است چرا که ابراهیم فردی مذهبی است ولی با یک رستوران رفتن و چایی خوردن وارد خانه زندی می شود وبه راحتی با او ارتباط می گیرد و با هم عقد موقت می کنند.واینکه زنی مانند پریسا که اعتقاد دارد متأهل بودن یعنی آزاد نبودن و بالغ نبودن واینکه مذهب و ازدواج جلوی پیشرفت آدم ها را می گیرد حاضر میشود با ابراهیم که به عقیده او یک فرد مذهبی صفت و سخت است ازدواج کند.

علاوه بر این ها فیلم در نشان داده صحنه هایی از اول انقلاب دچار افراط شده و صحنه هایی غیر واقعی را نشان می دهد.پاره کردن پرده های سینما،پونز فروکردن در سر دختران بدحجاب و...به نوعی سیاه نمایی از ماه های اولیه پس از پیروزی انقلاب است.

توانمند سازی خانواده ها

تاحدودی این فیلم می تواند به آگاه سازی خانواده ها کمک کند.از این جهت که زنان را به رفتارهای شوهرشان توجه دهد و اینکه در مورد شوهر خود خوش خیال و ساده لوح نباشند.فروغ در این فیلم به دلیل خوش خیالی که دارد وبه دلیل بی توجهی به همسرش به نوعی  باعث می شود که ابراهیم با پریسا ازدواج کند. البته باید توجه داشت که این فیلم از این جهت که باعث ترویج مسائل جنسی است بیشتر از آموزش برای افراد خود باعث آسیب زایی در جامعه است.

پیشنهاد برای اصلاح بخشهایی  از فیلم

در سکانس های بسیاری از فیلم شاهد دیالوگ ها و رفتارهای زشت جنسی بین افراد هستیم.جالب اینجاست که نویسنده فیلم نامه گفته بسیاری از این ها به خاطر اصرار کارگردان حذف شده است.مثلا در صحنه ای میبینیم که ابراهیم که فردی مذهبی است به راحتی با پریسا زندی آشنا می شود و با او همان شب آشنایی صیغه می کند،پس از صیغه چراغ های خانه زندی  خاموش میشود و سکانس بعدی که نمایش  داده می شود سکانسی است که ابراهیم در حال رفع خستگی و کش وقوس است.این چراغ خاموش کردن در شب بعد هم نشان داده می شود که دوباره برای بیننده صحنه تداعی میشود.مورد بعد نشان دادن آرایش فروغ و پریسا در مقابل آینه اتاق خواب است.همچنین برخی دیالوگ هایی که در فیلم مطرح می شود دیالوگ های کاملا جنسی است.به عنوان مثال در سکانسی ابراهیم به پریسا می گوید که تو پیشی منی، منم خر توام. یا در سکانس  دیگری که  به راحتی در مورد بچه دارشدن پریسا صحبت می شود.ابراهیم به پریسا می گوید که ما که کاری نکردیم که بچه دار شدیم.وبه پریسا می گوید که باید بچه ات را سقط کنی.این دیالوگ های و رفتارهای کمتر در فیلمی سابق بر این فیلم مشاهده می شده اما حالا شاهدیم که در این فیلم بسیاری از حریم ها شکسته می شود که در آینده فیلمسازی کشور تاثیر بدی دارد چرا که راه برای فیلم هایی که می خواهد به این فضاها دامن بزنند باز می شود و همچنین تاثیرات بسیار بدی بر بینندگان دارد چرا که این فیلم به عنوان فیلمی مشاهد ه می شود که مجوز وزارت ارشاد جمهوری اسلامی رادارد.

حسین لطفعلی زاده