این رخداد کم نظیر (انقلاب اسلامی)، آغازگر حرکتی شد که تفکرات لاییک و سکولار حاکم بر جوامع غربی و شرقی را با چالش جدّی مواجه نمود؛ و از آنجا که انقلاب فکری، مقدمه و زیر بنای قیام ملت ایران برضد نظام استبدادی شاهنشاهی بوده است، از این رو یکی از خصایص آشکار و بارز انقلاب اسلامی ایران، استقلال خواهی و خروج از بحران وابستگی بود. دستاوردهای انقلاب اسلامی در قلمروهای مختلف در عصر حاضر دگرگونی‌های فراوانی را ایجاد نموده است که عامل اصلی این دگرگونی‌های منطقهای و بینالمللی ریشه در دین و آموزههای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی آن دارد.
بدیهی است انقلاب اسلامی در شرایط و مقتضیات پس از پیروزی و به جهت میزان تأثیرگذاری بر روندهای بینالمللی و مواجهه با مشکلات و مسائل داخلی خود، با چالشهای مختلف داخلی و خارجی در قلمروهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و نظامی مواجه شد. انقلاب اسلامی در دهه‌ی اول با چالشهایی جدّی در بخش سخت مواجه گردید، از جمله ایجاد ناامنی در مناطق مرزی (گنبدکاووس، خوزستان، کردستان و سیستان و بلوچستان) و اعمال تحریمهای اقتصادی، اعمال فشارهای سیاسی و جنگ تحمیلی. اما با تبیین استراتژی‌های نظام جمهوری اسلامی توسط امام راحل و با استفاده از مثلث رهبری، مردم و اسلام؛ جمهوری اسلامی به خوبی توانست چالشهای مربوط را به فرصت تبدیل نموده و خود را به یک قدرت منطقهای و تأثیرگذار فرامنطقه‌ای مبدل نماید.
امروز پس از گذشت ۳۳ سال از برافراشته شدن این پرچم مقدس، شاهد نتایج پربرکت این قیام و مقاومت‌های پس از آن هستیم که یکی از آن‌ها رشد سریع بیداری اسلامی در کشورهای منطقه و جهان است. نکته‌ی مهم این که علی‌رغم میل کشورهای استعمارگر اکثر این انقلابها، الگوی خود را جمهوری اسلامی ایران اعلام میکنند و بر تأثیر پذیری از انقلاب اسلامی ایران تصریح دارند. از این رو اکنون که انقلاب اسلامی با برافراشتن پرچم اسلام در جهان، به دنبال ایجاد نظام نوینی در جهان بوده و مدعی این است که می‌توان مدیریت جهان را با مدل‌های دینی و اسلامی اداره نمود. برای تحقق این مطلب لازم است که ما در درون نظام به طراحی، پیاده‌سازی و بهینهسازی نظام‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی کشور بپردازیم، تا سپس بتوان مدل اسلامی‌مان را به سایر کشورها نیز ارائه نماییم. مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی) در ترسیم فرآیند تحقق هدف‌های اسلامی، 5 مرحله را بر میشمارند.[1]
- ایجاد انقلاب اسلامی: ظهور و بروز انقلاب اسلامی؛
- ایجاد نظام اسلامی: هندسه‌ی عمومی، جامعه‌ی اسلامی شود؛
- ایجاد دولت اسلامی: کارگزاران نظام، اسلامی شوند؛
- ایجاد کشور اسلامی: الگو و اسوه شدن نظام برای مسلمانان جهان؛
- ایجاد دنیای اسلامی: ایجاد نظام اسلامی در همه‌ی جهان.
بر این اساس انقلاب مقدس اسلامی ایران در فرآیند بروز و ظهور و روند تکاملی خود مراحل مختلفی را طی نموده است. این مراحل از پیروزی و ایجاد انقلاب اسلامی شروع شده، تثبیت انقلاب و در نهایت به ایجاد نظام اسلامی رسیده است. ما کلیات این مرحله را نیز طی کردهایم و در حال ایجاد زیر لایههای آن هستیم. لایههایی مانند زیر نظام‌های فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و دفاعی؛ و برای ایجاد آن لازم است روابط بین این نظام‌ها را تبیین و ترسیم کنیم. اگر چه وارد مرحله‌ی دولت اسلامی هم شده‌ایم و در حال تلاش برای رسیدن به شاخصهای آن هستیم.
با توجه به مقدمات یاد شده، در این مرحله از تاریخ انقلاب میبایست به طراحی و ایجاد نظام‌های مختلف و زیر نظام‌های مربوط پرداخت، تا بتوان در یک روند منطقی با موفقیت از این مرحله نیز گذر نمود. عناوین اصلی این نظام‌ها شامل؛ نظام فرهنگی، نظام اقتصادی، نظام اجتماعی، نظام سیاسی و نظام دفاعی میباشند. البته بدیهی است که دشمنان انقلاب بیکار ننشسته و بیش از پیش در صدد ضربه زدن به نظام بوده تا با روشی نرم موجب انهدام نظام از درون گردند و به عبارتی شعار «ناکارآمدی نظام اسلامی» را به ذهن مردم القا نمایند.
از این رو به لحاظ عقلی و علمی ضرورت نظام سازی و تکمیل نظام‌های موجود و رفع کاستی‌های آن‌ها از اهمّ موضوعات برای جمهوری اسلامی است که بر عهده‌ی همه‌ی متخصصان، مدیران، دلسوزان و اندیشمندان کشور است. فرمایشات اخیر مقام معظم رهبری(مدظلّهالعالی) با خبرگان ملت نیز دال بر همین مطلب است که می‌فرمایند: «نظام سازی بر اساس فقه اسلامی تا قبل از امام راحل عظیمالشّأن سابقه نداشته است و آن بزرگوار، اول کسی است که در مقام نظر و عمل، یک نظام سیاسی را بر مبنای مردم‌سالاری دینی و ولایت فقیه، مطرح و ایجاد کرد. اصلاح و تکمیل مسیر حرکت، جزو متمم نظام سازی است و باید با رصد و بررسی مداوم، اشتباهات را تصحیح، نواقص را رفع و نظام سازی را تکمیل کرد.
ولایت مطلقه‌ی فقیه یعنی انعطاف‌پذیری دستگاه ولایت و معنای این مسئله این است که مجموعه دستگاههای تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر که رهبری در رأس آن‌ها قرار دارد به طور دائم با انتخاب آنچه درست‌تر و کامل‌تر است، خود را به طور مدام متحول کنند و با تکمیل نظام‌سازی، کشور را به پیش ببرند.»[2]
نکته: بدیهی است که تمامی این نظام‌ها باید ذیل نظام دینی تعریف و طراحی گردند تا بتوانند کارکرد و اثربخشی مورد انتظار را داشته باشند. به عبارتی نظام فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ما میبایست مبتنی بر نظام دینی باشد.
اما:
اینک که هم به لحاظ عقلی و علمی و هم به لحاظ شرعی (بر اساس تدابیر مقام معظم رهبری(مدظلّهالعالی))، تکمیل نظام‌سازی ضرورت دارد و همه باید به طور دائم با انتخاب آنچه درست‌تر و کامل‌تر است، خود را به طور مدام متحول کنند و کشور را به پیش ببرند؛ وظیفه‌ی متولیان فرهنگی نظام اسلامی چیست؟
ضرورت نظام سازی و تکمیل نظام‌های موجود و رفع کاستی‌های آن‌ها از اهمّ موضوعات برای جمهوری اسلامی است که بر عهده‌ی همه‌ی متخصصان و مدیران کشور است. فرمایشات مقام معظم رهبری(مدظلّهالعالی) با خبرگان نیز دال بر همین مطلب است که می‌فرمایند: «نظام سازی بر اساس فقه اسلامی تا قبل از امام راحل عظیمالشّأن سابقه نداشته است ... اصلاح و تکمیل مسیر حرکت، جزو متمم نظام سازی است و باید با رصد و بررسی مداوم، اشتباهات را تصحیح، نواقص را رفع و نظام سازی را تکمیل کرد.»
این روزها که سی و سومین سالگرد رأی به جمهوری اسلامی را پشت سر گذاشتیم، خوب است بیشتر به این موضوع توجه کنیم و در سالروز ایجاد انقلاب اسلامی، تفکری عمیق درباره‌ی نظام‌سازی و تکمیل آن کنیم. چرا که اگر نتوانیم سیستم مبتنی بر عقلانیتمان را روزبهروز و به طور پیوسته، نو و تکمیل کنیم؛ بدیهی است که نتوانیم در مقابل نیازهای پیچیده و روزافزون جامعه جواب‌گو باشیم.
بنابراین تمامی نظام‌های یاد شده نیاز به تکمیل دارند و از آن جمله، نظام فرهنگ کشور است؛ و با نگاهی اجمالی به محیط داخلی و خارجی (دور و نزدیک) فرهنگ، ملاحظه میشود که با وضعیت فعلی فرهنگ کشور و تهاجم‌های مستمر و شدید دشمنان به آن، ضرورت رسیدگی جدّی و سریع به مدیریت فرهنگ وجود داشته و امروز این موضوع در بین تمامی دلسوزان نظام به تواتر رسیده و همگی بر آن تأکید دارند. امروز بسیاری از امورات بدیهی در مدیریت فرهنگ دچار نقص است.
وجود کارهای تکراری، فعالیت‌های بر زمین مانده، اختلاف نظر در حدود وظایف دستگاههای فرهنگی، نامشخص بودن فرآیندهای کاری، منقطع بودن جریان‌های کاری در سطوح سازمانی، تعدد و تکثر کانونهای تصمیمگیری و ... .
یکی از مهمترین این چالشها، ضعف جدّی در نظام برنامهریزی فرهنگی کشور است. هم اکنون با چه فرآیندی برنامههای سالانه‌ی فرهنگی بر اساس چشم انداز 20 ساله‌ی نظام تدوین میشوند؟ رابطه‌ی بین اهدافِ چشمانداز با برنامه‌ی سالانه‌ی کل فرهنگ، برنامه‌ی سالانه‌ی دستگاههای فرهنگی کشوری، برنامه‌ی سالانه‌ی فرهنگ استانها، برنامه‌ی سالانه‌ی دستگاههای فرهنگی استانی چیست؟ اگر قرار است در سال 1404 در منطقه اول شویم، باید مشخص شود در چه موضوعاتی، چقدر باید کار کنیم و توسط چه کسانی. در این کار سهم هر کدام از دستگاههای فرهنگی چقدر است؟ سهم هر استان چقدر است؟ و بسیاری مطالب از این دست.
بنابراین به نظر میرسد برای طراحی سیستم فرهنگ ابتدا باید به تحلیل آن پرداخت، از این رو میبایست در گام اول نسبت به تعیین وضعیت موجودِ نظام جامع فرهنگ اقدام نمود. آن را به خوبی تجزیه و تحلیل کرد. چالشهای سیستم فرهنگ را احصا و استخراج نمود؛ و آن گاه با تبدیل آن به مدلی منطقی سیستم فرهنگ را بهینه سازی نمود. در نهایت برای انجام این کار لازم است که متولیان امر فرهنگ به سؤال‌های یاد شده در ادامه توجه نموده و به آن‌ها پاسخی مناسب دهند که مقدمهای برای تعیین وضعیت موجود سیستم فرهنگ است.
به نظر میرسد اگر متولیان امر فرهنگ به این موضوع توجه جدّی نمایند، می‌توان امید داشت که در ادامه بتوانیم به سوی اصلاح و تکمیل نظام‌سازی فرهنگ گامهای مؤثری برداریم. البته اگر به سؤال‌های زیر وزندهی و ارزشگذاری کنیم و با استفاده از روشهای علمی مسئولان، متخصصین و کارشناسان حوزه‌ی فرهنگ را برگزینیم و نقطه نظرهای ایشان را درباره‌ی این سؤال‌ها جویا شده، دستهبندی کنیم، پالایش نماییم و در نهایت امتیازدهی کنیم، نتایج آن میتواند شاخص مناسبی برای تعیین وضعیت مدیریت جامع فرهنگ کشور باشد. آن گاه است که میتوانیم با بصیرت بیشتری نسبت به تعیین اولویتهای مدیریتی حوزه‌ی فرهنگ تصمیمگیری نموده و ان شاءالله گامهای بعدیمان را با صلابت، استواری و اتقان بیشتری برداریم.
سؤال‌های دسته بندی شده بر اساس محورهای اصلی مدیریت فرهنگ:
فرهنگ
1- آیا تعریف جامع و مصوبی از فرهنگ (چیستی فرهنگ) در کشور وجود دارد؟ سند مربوط کدام است؟
2- آیا تمامی مؤلفههای فرهنگ به صورت جامع و مانع تعریف و تصویب شدهاند؟ سند مربوط کدام است؟
3- درختواره‌ی (پازل) فرهنگ کجاست؟
4- آیا نسخه‌ی مدیریتی مؤلفههای فرهنگ تدوین و ابلاغ گردیده است؟ سند مربوط کدام است؟
5- آیا نسخه‌ی مدیریتی شاخصهای فرهنگی (برای اندازه‌گیری کل مؤلفههای فرهنگ) تدوین، تصویب و ابلاغ گردیده است؟ سند مربوط کدام است؟
نیازسنجی، اولویتبندی، سیاستگذاری، تلفیق، برنامهریزی ، بودجهریزی فرهنگی
6- نقش شورای عالی انقلاب فرهنگی در تدوین، تلفیق و تصویب برنامههای فرهنگی (کشوری/ دستگاهی/ استانی) چیست؟
7- نقش مجمع تشخیص مصلحت نظام در تدوین، تلفیق و تصویب برنامههای فرهنگی (کشوری/ دستگاهی/ استانی) چیست؟
8- نقش مجلس در تدوین، تلفیق و تصویب برنامههای فرهنگی (کشوری/ دستگاهی/ استانی) چیست؟
9- نقش دولت در تدوین، تلفیق و تصویب برنامههای فرهنگی (کشوری/ دستگاهی/ استانی) چیست؟
10- نقش دستگاههای فرهنگی کشوری، در تدوین، تلفیق و تصویب برنامههای فرهنگی (کشوری/ دستگاهی/ استانی) چیست؟
11- نقش نماینده‌ی ولیفقیه در استانها، در تدوین، تلفیق و تصویب برنامههای فرهنگی (کشوری/ دستگاهی/ استانی) چیست؟
12- نقش استانداری، در تدوین، تلفیق و تصویب برنامههای فرهنگی (کشوری/ دستگاهی/ استانی) چیست؟
13- نقش فرمانداری، در تدوین، تلفیق و تصویب برنامههای فرهنگی (کشوری/ دستگاهی/ استانی) چیست؟
14- نقش دستگاههای فرهنگی استانی، در تدوین، تلفیق و تصویب برنامههای فرهنگی (کشوری/ دستگاهی/ استانی) چیست؟
15- نقش شوراهای فرهنگ عمومی استانها در تدوین، تلفیق و تصویب برنامههای فرهنگی (کشوری/ دستگاهی/ استانی) چیست؟
16- نقش شوراهای فرهنگ عمومی شهرستانها در تدوین، تلفیق و تصویب برنامههای فرهنگی (کشوری/ دستگاهی/ استانی) چیست؟
17- الگو و فرآیند نیازسنجی، اولویتبندی، سیاستگذاری، تلفیق، برنامهریزی، بودجهریزی فرهنگی (کشوری/ دستگاهی/ استانی) چیست؟
18- آیا در فرآیند سیاستگذاری و برنامهریزی فرهنگی (کشوری/ دستگاهی/ استانی) نقش و جایگاه رهبری، شورای عالی انقلاب فرهنگی، مجمع تشخیص مصلحت، مجلس، دولت، دستگاههای فرهنگی کشوری، نماینده‌ی ولی فقیه در استان، شوراهای فرهنگ عمومی استانها، شوراهای فرهنگ عمومی شهرستانها، استانداری، فرمانداری‌ها، دستگاههای فرهنگی استان، ... مشخص شده است؟ این نقش‌ها چیست؟
19- دستگاه اصلی متولی سیاستگذاری و برنامهریزی فرهنگی در کشور کیست؟ (شورای عالی انقلاب فرهنگی، مجمع تشخیص مصلحت، مجلس یا ...)
20- مسئول تدوین و تصویب چشم انداز 20 ساله‌ی فرهنگی کشور کیست؟ (شورای عالی انقلاب فرهنگی، مجمع تشخیص مصلحت، مجلس یا ...)
21- مسئول تعیین نیازها و اولویتهای فرهنگی (کشوری/ دستگاهی/ استانی) کیست؟
22- شاخصهای تعیین نیازها و اولویتهای فرهنگی (کشوری/ دستگاهی/ استانی) چیست؟
23- مسئول تلفیق برنامههای فرهنگی (کشوری/ دستگاهی/ استانی) کیست؟
24- مسئول تصویب برنامههای فرهنگی (کشوری/ دستگاهی/ استانی) کیست؟
25- مدل مرحله‌بندی، تنظیم و تطبیق برنامههای سالانه‌ی فرهنگی (کشوری/ دستگاهی/ استانی، با چشم انداز 20 ساله‌ی کشور) چیست؟
26- مسئول سهمبندی و تنظیم گامهای برنامهای سالانه‌ی فرهنگی کشور، متناسب با چشم انداز 20 ساله‌ی کشور کیست؟
27- مدل سهمبندی و تنظیم گامهای برنامهای سالانه‌ی فرهنگی کشور، متناسب با چشم انداز 20 ساله‌ی کشور کیست؟
28- مسئول سهمبندی و تنظیم گامهای برنامهای سالانه‌ی فرهنگی استانها، متناسب با برنامه‌ی سالانه‌ی فرهنگی کشور کیست؟
29- مدل سهمبندی و تنظیم گامهای برنامهای سالانه‌ی فرهنگی استانها، متناسب با برنامه‌ی سالانه‌ی فرهنگی کشور کیست؟
30- مسئول سهمبندی و تنظیم گامهای برنامهای سالانه‌ی فرهنگی دستگاهها، متناسب با برنامه‌ی سالانه‌ی فرهنگی کشور کیست؟
31- مدل سهمبندی و تنظیم گامهای برنامهای سالانه‌ی فرهنگی دستگاهها، متناسب با برنامه‌ی سالانه‌ی فرهنگی کشور کیست؟
32- آیا در برنامهریزی‌های فرهنگی کشوری، استانی و دستگاهی؛ هماهنگی و همگرایی وجود دارد؟
33- مسئول برنامهریزی و تلفیق برنامههای کشوری، استانی و دستگاهی کیست؟
نظارت
34- مسئولیت نظارت بر اجرای برنامههای فرهنگی دستگاههای کشوری بر عهده‌ی کیست؟
35- مسئولیت نظارت بر اجرای برنامههای فرهنگی استانی بر عهده‌ی کیست؟
36- مسئولیت نظارت بر اجرای برنامههای فرهنگی دستگاهی استانی بر عهده‌ی کیست؟
مهندسی فرهنگ
37- آیا در هر استان چند دستگاه فرهنگی اصلی و فرعی وجود دارد؟
38- آیا وجود همه‌ی دستگاههای فرهنگی دولتی و عمومی موجود در استانها، ضروری است؟
39- آیا دستگاههای فرهنگی موجود در استانها دارای (چند درصد) فعالیت تکراری و موازی هستند؟
40- آیا دستگاههای فرهنگی موجود در استانها دارای تعامل و همافزایی هستند؟
41- آیا شاخص سرانههای فرهنگی برای اجرای توأمان پیشرفت و عدالت در کشور اعمال میگردد؟ (توسعه بر اساس سرانهها)
42- آیا فرهنگ کشور دارای سیستم پشتیبانی از تصمیم[3]در امور فرهنگ است؟
43- آیا فرهنگ کشور دارای سیستم نیازسنجی و اولویتبندی فرهنگی است؟
رصد فرهنگ
44- آیا قرارگاه فرهنگ کشور دارای نظام رصدی هست؟ چگونه؟
45- دستگاههای مسئول برای رصد فرهنگ در کشور کدام‌اند؟ (در تمام لایههای کشوری و استانی)
46- آیا سازماندهی و هماهنگی بین دستگاههای راصد فرهنگ انجام شده است؟ چگونه و بر اساس کدام قانون و ضابطه؟
47- آیا بین شورای فرهنگ عمومی و شورای تأمین استانها ارتباط سیستماتیک برای ارائه‌ی اطلاعات رصدی لازم وجود دارد؟
48- آیا شاخصهای رصدی فرهنگ، تعیین شده است؟ شاخصها کدام‌اند؟
49- آیا شاخصهای رصدی فرهنگ تصویب شده است؟ در کدام مرجع و در چه تاریخی؟
50- آیا شاخصهای رصدی فرهنگ به دستگاههای راصد ابلاغ شده است؟ توسط کدام مرجع؟
51- آیا دستگاههای راصد بر اساس شاخصهای رصدی ابلاغی، رصد میکنند؟
52- آیا فرهنگ کشور دارای سیستم اطلاعات مدیریت فرهنگ[4]است؟ مشخصات و حدود و ثغور این سیستم چیست؟
53- آیا سیستم اطلاعات مدیریت در اختیار بهرهبرداران رصد فرهنگ کشور قرار گرفته‌اند؟
54- آیا زیرساختهای رصدی (سختافزاری/ نرم افزاری) تعریف، طراحی و ایجاد شدهاند؟
55- آیا قوانین رصدی مورد نیاز مصوب شدهاند؟
56- آیا فرآیندهای رصدی تعریف، تبیین، مصوب و هماهنگ شدهاند؟
57- آیا در کشور دارای نظام آماری فرهنگ هستیم؟ کدام است؟
58- آیا کل فعالیت‌های فرهنگی کشور، دارای سیستم کدینگ می‌باشد؟
59- آیا کل محصولات فرهنگی کشور، دارای سیستم کدینگ می‌باشد؟
60- آیا فرمهای اطلاعاتی، فرآیندهای اطلاعاتی و بانک‌های اطلاعاتی یک‌پارچه‌ی مورد نیاز فرهنگ در کشور وجود دارد؟
61- آیا اطلس فرهنگی (کشوری/ استانی) وجود دارد؟
62- آیا آمایش فرهنگی (کشوری/ استانی) وجود دارد؟
قرارگاه فرهنگ
63- شاخصهای تعریف قرارگاه فرهنگ کشوری و استانی کدام است؟
64- چه اقداماتی برای طراحی، ایجاد و راه اندازی قرارگاه فرهنگ کشور انجام شده است؟
65- چه اقداماتی برای طراحی، ایجاد و راه اندازی قرارگاههای فرهنگ استانی شده است؟
66- آیا شورای عالی انقلاب فرهنگی هم اکنون دارای شاخصهای یک قرارگاه فرهنگ کشوری است؟
67- آیا شوراهای فرهنگ عمومی استانی هم اکنون دارای شاخصهای یک قرارگاه فرهنگ استانی هستند؟
68- آیا شورای عالی انقلاب فرهنگی بر اساس مدل فرماندهی (رهبری) عمل می‌نماید؟
69- آیا شورای عالی انقلاب فرهنگی به منظور اشراف اطلاعاتی در حوزه‌ی فرهنگ، دارای سیستم رصد فرهنگ است؟
70- آیا شورای عالی انقلاب فرهنگی دارای سیستم مهندسی فرهنگ است؟
71- آیا شورای عالی انقلاب فرهنگی دارای سیستم برنامهریزی فرهنگ کشور است؟
72- آیا شورای عالی انقلاب فرهنگی در سازماندهی و هماهنگی دستگاههای فرهنگی کشوری و استانی ایفای نقش می‌کند؟
73- آیا شورای عالی انقلاب فرهنگی دارای سیستم پشتیبانی و تخصیص منابع فرهنگ کشور است؟
74- آیا شورای عالی انقلاب فرهنگی دارای سیستم کنترل و نظارت بر فرهنگ کشور است؟
75- آیا شورای عالی انقلاب فرهنگی دارای سیستم ارزیابی از کل حوزه‌ی مأموریت و زیرمجموعههاست؟
76- آیا شورای عالی انقلاب فرهنگی دارای ساختاری متناسب با وظائف قرارگاهیاش است؟
77- آیا شورای عالی انقلاب فرهنگی نسبت به شرایط محیط پیرامونی خود زنده و پویاست؟
78- آیا شورای عالی انقلاب فرهنگی دارای قدرت عمل و واکنش سریع نسبت به محیط پیرامونی خود در حوزه‌ی فرهنگ کشور است؟
79- آیا شورای عالی انقلاب فرهنگی دارای توان آفند و پدافند در حیطه‌ی فرهنگ است؟
80- آیا شورای عالی انقلاب فرهنگی دارای منابع انسانی شجاع، شهادتطلب، بصیر، پرکار، کم ادعا، خلّاق، پویا، با نشاط، دارای تفکّر سیستمی، تفکّر استراتژیک، معتقد کامل به ولایت فقیه و جَنگ فرهنگی است؟
81- آیا رسالت شورای عالی انقلاب فرهنگی، مدیریت جامع فرهنگ با همه‌ی مؤلفههای مدیریتی (برنامهریزی، سازماندهی، پشتیبانی، تخصیص منابع، کنترل، نظارت) آن است؟
82- نظام مهندسی قرارگاه فرهنگ چیست؟
83- آیا جایگاه قرارگاهی و مدیریت جامع فرهنگ شورای عالی انقلاب فرهنگی، برای مجلس، دولت و مجمع تشخیص مصلحت نهادینه شده است؟
84- آیا جایگاه قرارگاهی و مدیریت جامع فرهنگ شورای عالی انقلاب فرهنگی، برای دستگاههای فرهنگی کشوری و استانی نهادینه شده است؟
85- آیا قرارگاه فرهنگ کشور دارای اتاق وضعیت فرهنگ است؟
86- چرا در رسالت شورای فرهنگ عمومی استانها؛ سیاستگذاری، اولویتگذاری و برنامهریزی فرهنگ استان وجود ندارد؟
87- چرا بر عنوان شورای فرهنگ عمومی، قید «فرهنگ عمومی» خورده است؟ مگر متولی کل فرهنگ در استانها کیست؟
مدیریت جامع فرهنگ
88- آیا دستگاههای فرهنگی دولتی و غیردولتی کشور؛ دارای انسجام، نظم، همگرایی و همافزایی هستند؟
89- آیا موانع قانونی برای اعمال مدیریت جامع و یک‌پارچه بر فرهنگ کشور، برای شورای عالی انقلاب فرهنگی وجود دارد؟ چه مواردی است؟
90- آیا مطالبه سال 1386 مقام معظم رهبری(مدظلّهالعالی) در باب پیوست فرهنگی برای طرح‌های اقتصادی، عمرانی، پولی و مالی؛ در کشور به اجرا در آمده است؟ کدام قانون؟
91- آیا سلسله مراتب مدیریتی در نظام‌های فرهنگی (و ساختارهای عالی، ارشد، میانی و زیرین فرهنگ)، از شورای عالی انقلاب فرهنگی گرفته تا دولت، مجلس، شورای فرهنگ عمومی استانها و ... وجود دارد؟
92- آیا وزارت کشور به عنوان ستاد عالی استانداریهای کشور، معاونت فرهنگی دارد؟
93- آیا استانداریهای کشور دارای معاونت فرهنگی هستند؟
94- آیا تفکیک روشنی بین مدیریت سیاسی و فرهنگی کشور در لایههای مختلف صورت پذیرفته است؟ چگونه؟
95- آیا مدیریت فرهنگی در استانها بر عهده‌ی معاونین سیاسی استان نیست؟
96- آیا تعیین جهتگیریهای فرهنگی استانها و کشور به نظام حوزههای علمیه، علمای دین و دانشگاهها واگذار شده است؟
97- آیا حوزههای علمیه و دانشگاههای کشور آمادگی لازم برای پاسخ‌گویی برخط، به موقع، سریع، دقیق، کاربردی و تجویزی به مدیریت فرهنگی کشور را دارند؟
98- آیا تفکیک مسئولیتی نظاممند و شفاف بین حوزههای علمیه/ دانشگاهها و دولت، در امر مدیریت فرهنگ به عمل آمده است؟ چگونه؟ (نقش دولت زمینه‌سازی و نقش حوزههای علمیه/ دانشگاهها ایفای نقش تجویزی برای فرهنگ)
99- آیا ابزارهای لازم مدیریتی برای این تفکیک مسئولیتی پیش‌بینی شده است؟ چگونه؟ و آیا اتاق فکرهاى دینى در حوزههای علمیه تشکیل شده است؟
100- آیا استاندار و نماینده‌ی ولی فقیه در استانها، اختیارات کافی برای اعمال مدیریت جامع فرهنگ استان را در اختیار دارند؟
101- آیا از همه‌ی منابع انسانی، امکانات سرمایه‌ای و مصرفی و اعتبارات دستگاههای فرهنگی کشوری و استانی، به صورت هماهنگ و همافزا استفاده میشود؟
102- آیا ثبات مدیریتی در دستگاههای فرهنگی کشوری و استانی وجود دارد؟ متوسط زمان عمر مسئولیتی مدیران فرهنگی چقدر است؟
103- آیا کسی می‌داند میزان اعتبارات واقعی که در کشور صرف فرهنگ (با تعریف جامع آن) میشود، چقدر است؟ (اعتبارات مستقیم و غیر مستقیم (مانند اعتبارات دستگاهی، ملی، استانی، ملی استانی/ اعتبارات دستگاههای غیر دولتی مانند موقوفات، خیریهها، دارالقرانها، اوقاف، مجالس روضه و .../ تخفیفات دستگاههای فرهنگی در آب و برق و ... / اعتبارات ورزشی / ...)
104- آیا کسی می‌داند میزان سرمایه‌ی واقعی فرهنگی که در کشور وجود دارد، چقدر است؟ (اعم از سرمایههای انسانی، مالی، منقول، غیر منقول، ...)
105- آیا کتاب جامع قوانین و مقررات فرهنگی کشور تدوین شده است؟
106- آیا کمبودها و نقایص قوانین و مقررات فرهنگی کشور احصا شدهاند؟
منابع انسانی فرهنگی
107- آیا ویژگیها و استانداردهای حداقلی مدیران فرهنگی کشور تعیین شده است ؟
108- آیا استانداردهای آموزشی، شخصیتی، اعتقادی، مهارتی و رفتاری مدیران دستگاههای فرهنگی استان، متناسب با هر دستگاه وجود دارد؟
109- آیا نظام تشویق و تنبیه مدیران فرهنگی در کشور وجود دارد؟ و آیا اجرا میشود؟
110- آیا فرآیند جانشین پروری برای مدیران فرهنگی کشور و استان وجود دارد؟ چگونه؟(*)
پینوشتها:
[1] بیانات مقام معظم رهبری در دیدار کارگزاران نظام به تاریخ 21/09/1380
[2] بیانات مقام معظم رهبری در دیدار اعضای مجلس خبرگان به تاریخ 17/06/1390
[3]Decision Support System - DSS
[4]Culture Management Information System - CMIS
* علی ماهرالنقش؛ محقق و پژهشگر/انتهای متن/
link69.ir