ه گزارش پا?گاه اطلاع رسان? آثار آ?ت‌الله مصباح ?زد?، رئ?س مؤسسه آموزش? و پژوهش? امام خم?ن?(ره) در هما?ش مل? تعل?م و ترب?ت ارزشها، با تشکر از تلاش‌ها? برگزار کنندگان ا?ن هما?ش گفت: گرچه ترب?ت گاه برا? پرورش درخت و ح?وان و نوزاد انسان ن?ز اطلاق م?شود، اما ترب?ت? که برا? انسان مکلف بالغ عاقل در نظر گرفته م?شود، به معنا? ا?جاد زم?نه برا? انتخاب صح?ح اوست که م?تواند او را به سمت کمال سوق دهد.
علامه مصباح ?زد? با اشاره به ا?نکه رشد شخص ?ک حرکت اخت?ار? است، ادامه داد: مرب? فقط زم?نه را آماده، انگ?زه‌ها را تقو?ت، و عوامل خفته و مخف? را ب?دار و آشکار م?کند تا فرد با اخت?ار خودش راه صح?ح را بپ?ما?د.
عضو خبرگان رهبر? با اشاره به معان? مختلف ارزش ادامه داد: برخ? به قدر? مفهوم ارزش را تض??ق کرده اند که تنها آداب مذهب? م?گ?رد و برخ? به قدر? گستره آن را وس?ع دانسته اند که شامل آداب عرف?، اجتماع? و حت? فرد? ن?ز م?شود و برخ? آن را با ارزشها? اخلاق? مساو? دانسته اند.
و? با ب?ان ا?نکه شا?ع‌تر?ن بحث در خصوص ارزش به همان معنا?? است که ما آن را آداب و ادب تلق? م?کن?م، ادامه داد: ارزش م?تواند ارزشها? اخلاق? را ن?ز شامل شود و بسته به ا?نکه ر?شه ارزشها در فلسفه اخلاق را چه بدان?م، م?تواند اخلاق اسلام? ?ا لائ?ک باشد.
ا?شان با اشاره به ا?نکه اند?شمندان و ف?لسوفان? که در ا?ن زم?نه بحث کرده اند، رو?کردها? متفاوت? دارند، خاطر نشان کرد: برخ? عملگرا و پراگمات?ست هستند و نگاه? به ر?شه و فلسفه آن ندارند، بلکه به هم?ن اندازه که امر? مطلوب در جامعه است، آن را ارزش تلق? م?کنند و برخ? گرا?ش‌ها? پوز?تو?ست? دارند و ارزشها را نسب? م?دانند که قابل تغ??ر و تحول است و ممکن است امر? که امروز ارزش تلق? م?شود، فردا ضدارزش باشد.
و? با اشاره به د?گر نظرات موجود در ا?ن زم?نه اظهار داشت: درم?ان کسان? که ر?شه ارزشها را فراتر از قراردادها و پسند اجتماعات م?دانند؛ برخ? ارزشها را فطر?، برخ? د?گر عقلان? و عده‌ا? ن?ز عرفان? م?دانند و حت? کسان? معتقدند ارزش تنها با?د از د?ن گرفته شود و د?ن ن?ز تعبد محض است، که ا?ن گرا?ش در قرون وسط? ب?شتر مطرح بوده و در ب?ن مسلمانان ن?ز اشاعره که قائل به حسن وقبح شرع? هستند، به ا?ن د?دگاه نزد?کترند. لذا ابتدا با?د موضع خودمان را در مکاتب ارزش? مشخص کن?م، چرا که در ب?ن اند?شمندان مسلمان ن?ز اختلافات? در ا?ن بحث وجود دارد.
آ?ت‌الله مصباح ?زد? با اشاره به ا?نکه ترب?ت ارزشها، مسأله‌ا? جد?د ن?ست، ادامه داد: ترب?ت ارزشها همان چ?ز? است که در گذشته از آن به ادب ?ا آداب تعب?ر م?شد و مراد از ادب ا?ن بود که فرد به مرحله‌ا? برسد که بتواند انتخاب صح?ح و مناسب? داشته باشد تا او را به کمال برساند.
و? با اشاره به نظرات مختلف در خصوص ملاک ارزشها ادامه داد: برخ? ارزشها را از آن جهت که موجب آسا?ش، امن?ت و زندگ? راحت‌تر مردم و در نت?جه تأم?ن منافع دن?و? بشر م?شود، مورد نظر قرار م?دهند و برخ? از ا?ن تفکر فراتر رفته و زندگ? را منحصر به دن?ا ند?ده و آنچه که سبب رس?دن به بهشت و زندگ? ابد? م?شود را مورد نظر قرار م?دهند، اما به نظر م?رسد حت? ا?ن تفکر ن?ز فطرت کمال?جو? بشر را س?راب نم?کند.
آ?ت‌الله مصباح ?زد? با اشاره به ا?نکه ارزش دارا? دونوع اص?ل و رفتار? است، خاطر نشان کرد: ارزش مطلق تنها در خصوص خداوند متعال مصداق پ?دا م?کند که فرد م?تواند خود را به و? نزد?ک کند. اما بس?ار نادرند کسان? که بتوانند به ا?ن ارزش اص?ل دست ?افته و اعمال خود را تنها بر مبنا? ارزش اص?ل و برا? رضا? خداوند و نه منافع ماد? و حت? اخرو? انجام دهند.
و? با اشاره به ا?نکه اسلام با واقع گرائ? ارزش را ذومراتب دانسته که هرکس م?تواند مراحل? از آن را کسب کند، ادامه داد: لذا خداوند حت? هرچ?ز? که به نوع? انتساب به و? داشته باشد را ن?ز ارزش تلق? کرده است و مثلا هم?ن که فرد عمل? را برا? رس?دن به بهشت ?ا دور شدن از عذاب جهنم? که خدا آن را مقدر کرده، انجام م?دهد، ارزش تلق? م?کند و حت? پا??ن‌تر از آن که حدنصاب ارزش اله? ن?ست، بلکه برا? منافع دن?و? است، اما زم?نه را برا? ارزشها? اله? مستعد و آماده م?کند، به نوع? ارزش تلق? م?کند و ناد?ده نم?گ?رد.
رئ?س مؤسسه آموزش? و پژوهش? امام خم?ن?(ره) با اشاره به آ?ها? از قرآن کر?م ادامه داد: همه ارزشها وابسته به خدا? متعال است و با?د پرتو? از سو? او بتابد تا کار? ارزش پ?دا کند.
و? با اشاره به فرهنگ التقاط? موجود در جامعه امروز و تأث?ر نگاهها? نشأت گرفته از فرهنگ الحاد? در فرهنگ ما گفت: امروزه گاه? از حجاب نه به عنوان ارزش? اله?، بلکه به عنوان ارزش? اجتماع? تعب?ر م?شود، ?عن? اصالت ارزش به اجتماع دانسته م?شود، و از آنجائ? که مردم جامعه مسلمان هستند، حجاب را ارزش م?دانند، نه چون حجاب ?ک ارزش ذات? ?ا اله? دارد!
و? با اشاره به ا?نکه با?د ارزش اص?ل اله? و اسلام? در اقشار فره?خته مسلمان رواج داده شود، ادامه داد: اگر فره?ختگان جامعه باورها?شان بر اساس ارزشها? اله? شکل گرفت، در سا?ر اقشار جامعه ن?ز نفوذ خواهد کرد و ترو?ج خواهد شد. اما اگر آنها با ترب?ت غ?ر اسلام? رشد کنند، تأث?ر ارزشها? اله? در جامعه کم رنگ م?شود و کسان? هم که از اسلام دم م?زنند، به سنت? فکر کردن متهم م?شوند.
آ?ت‌الله مصباح ?زد? با اشاره به تأث?ر فرهنگ التقاط? حت? در سطوح مد?ر?ت? کشور خاطر نشان کرد: گاه? فرد در تقابل م?ان ناس?ونال?سم و د?ن، ناخودآگاه د?دگاه‌ها? ناس?ونال?ست? و ا?ران? گرائ? را ترج?ح داده و مطرح م?کند، چرا که از روز نخست ورودش به اجتماع، دائما نام ا?ران را شن?ده و فکرش بر ا?ن اساس شکل گرفته و هم?ن اصالت ناس?ونال?سم، اثرش را در جامعه خواهد گذاشت و نت?جه آن ن?ز اهم?ت ندادن به سرنوشت د?گر ملت هاست که در شعار" نه غزه، نه لبنان" تجل? م?کند.
و? با تأک?د بر اصلاح ر?شه‌ها? فکر? ادامه داد: ابتدا با?د از پا?ه‌ها? اصل? ?عن?، هست? شناس? اسلام?، ارزش شناس? اسلام? و انسان شناس? اسلام? شروع شود و مسائل آنها کاملا حل شود، که اگر چن?ن شد چ?ز? در مقابل اسلام قابل مطرح کردن نخواهد بود.
آ?ت‌الله مصباح ?زد? در بخش د?گر? از سخنانش با طرح ا?ن سئوال که از چه روش‌ها?? با?د استفاده کرد تا ارزشها? اله? و اسلام? در جامعه نهاد?نه شود، اظهار داشت: ابتدا با?د متوجه باش?م که مراد از ترب?ت، تنها ترب?ت دانش آموزان دبستان? تا دب?رستان? ن?ست، بلکه همه افراد از کودک گرفته تا سالمندان را شامل م?شود. لذا با?د از همه امکانات و ظرف?ت‌ها استفاده شود و برا? هرقشر? با توجه به سن و شرا?طشان برنامه ر?ز? شود.
و? با اشاره به وجود نکات بس?ار ظر?ف? در داستان طالوت که در قرآن کر?م ب?ان شده است، اظهار داشت: در داستان طالوت، فرهنگ مقاومت ر?شه ?اب? شده است، و ا?ن که پ?روز? تنها در سا?ه صبر و مقاومت و پا گذاشتن رو? هوا? نفس حاصل خواهد شد. که ما نمونه آن را در 8 سال دفاع مقدس، جنگ 33 روزه لبنان و جنگ 8 روزه غزه شاهد بود?م. لذا برا? نهاد?نه کردن ارزش مقاومت با?د به گونه‌ا? ترب?ت شو?م که بدان?م بدون تحمل سخت? ها، ترق? و پ?روز? به دست نخواهد آمد.
و? با اشاره به ا?نکه ب?ان برخ? داستان?ها در قرآن به منظور ترب?ت ارزش هاست، اظهار داشت: ا?نکه مقام معظم رهبر? بر نوشتن خاطرات و داستان‌ها? دفاع مقدس تأک?د م?کنند، به دل?ل نقش مهم ترب?ت? داستان است، اما داستان به تنها?? کاف? ن?ست، بلکه ن?از به استدلال عقل?، تزک?ه و ارتباط باخدا ن?ز دارد، چرا که همانطور که گفته شد منشأ ارزش ها، قرب به خداست و همه جنگ‌ها و گرفتار?ها برا? قرب به خداست، لذا نم?شود کس? برا? خدا کار کند و برا? تزک?ه خود برنامه‌ا? نداشته باشد.
علامه مصباح با اشاره به ا?نکه مقدمه ترب?ت ارزشها شناخت خداست، خاطر نشان کرد: بر اساس شناخت خداست که م?توان برا? خودساز? و تزک?ه برنامه ر?ز? کرد و در ا?ن صورت است که پ?روز? حاصل م?شود، که البته ا?ن پ?روز? ن?ز هدف غائ? ن?ست، بلکه آماده شدن زم?نه برا? آشنا?? بشر?ت با اسلام و رس?دن به قرب خداست.
و? با استفاده از داستان طالوت خاطر نشان کرد: برا? پ?روز? با?د راه عبادت را برگز?د و در همه شئون زندگ? از جمله انتخاب رهبر، از خدا اطاعت کرد و اگر شخص فهم?د که رهبر? مورد رضا?ت اله? است، با جان و دل از او اطاعت کند.
گفتن? است هما?ش تعل?م و ترب?ت ارزشها 23 آذرماه سالجار? در مؤسسه آموزش? و پژوهش? امام خم?ن?(ره) برگزار شد
